TANIMA VE TENFİZ

- Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşları, boşanmaya ilişkin davayı ister yurtdışında, ister Türkiye’de açabilirler. Boşanma davası Yabancı Mahkemede açıldığı takdirde, taraflardan her ikisi de Türk Vatandaşı ise, davada Türk Hukuk kuralları uygulanacaktır. Taraflardan birisi Türk, diğeri yabancı ülke vatandaşı ise Mahkeme kendi hukuk kurallarını uygulayacaktır. Yabancı Mahkeme tarafından verilmiş olan boşanma kararının, Türkiye’de hükmü yoktur. Bu boşanma kararının Türkiye’de geçerli olması için tanınması ve tenfizi gerekmektedir.

- Tanıma ve tenfiz davalarında, Türk Mahkemeleri tarafından kontrol edilecek husus, Türk Hukuk kurallarının doğru uygulayıp uygulamadığını veya Yabancı Ülke Hukuk kuralları uygulandı ise, bu durumun Türk kamu düzenini ihlal edip etmediği yönündedir. Yabancı Mahkemenin verdiği boşanma kararı Türk Mahkemelerinde tanıma veya tenfiz yolu ile kabul edilmedikçe, taraflar Türkiye’de boşanmış sayılmazlar.

Böyle bir durumda;

• Taraflar Türkiye’de halen evli olarak kabul edileceğinden, evlilik birliğinden kaynaklanan tüm haklar devam edecektir.
• Evlilik birliği Türkiye’de devam ediyor göründüğünden, tarafların yeniden evlenmesi de mümkün olmayacak, buna rağmen yapılmış olan evlilikler bir hüküm taşımayacaktır.
• Yurtdışında boşanmış fakat bu boşanma kararını Türk Mahkemesinde tanıtmamış olan vatandaşlarımız, daha sonra Türk Vatandaşlığından çıkıp başka ülke vatandaşlığına geçseler bile, tekrar evlilik yapmak istediklerinde (özellikle yeni evlilik bir Türk Vatandaşı ile olacak ise) sorun yaşayacaklardır. Çünkü Türkiye’de halen evli görünmektedir.

- Tanıma ; yabancı bir ülkede bir mahkeme hükmünün kesin hüküm etkisinin kabul edilmesi demektir. Tenfiz ; verildiği ülkeden başka bir ülkede bir mahkeme hükmünün zorla icra etkisini göstermesidir.

- Tanıma yabancı bir mahkeme ilamının diğer ülkedeki kanunların içerdiği koşullara uygunluğunun tespiti iken , tenfiz bu koşullara uygun olan ve Türkiye’de tanınmış olan yabancı mahkeme ilamının icrasına karar verilmesidir. Yani bir yabancı mahkeme ilamının tenfizine  karar verilmesi demek , aynı zamanda bu ilamdaki hükmün kanuni açıdan varlığı ve kesinliğinin de tanınması demektir.

Tanıma ve Tenfiz Arasındaki Farklar

• Tanıma kararı , yabancı mahkeme kararının tespit edilmesine yönelik bir karardır. Tanıma kararında, tenfiz de olduğu şekilde devlet organlarının harekete geçme ve işlem yapması gerekmemektedir.
• Tenfizde aranmakta olan bütün koşullar tanıma için aranmamaktadır. Tanımada daha az koşul bulunmaktadır.
• Yabancı bir mahkeme kararına tanıma kararı alınması için tenfiz kararı alma şartı bulunmamaktadır. Fakat yabancı bir mahkeme kararına tenfiz kararı alabilmek için tanıma kararı şartı bulunmaktadır. Yani tenfiz kararı tanıma kararını kapsamaktadır.
• Tanıma ; görülmekte olan dava sırasında ya da bağımsız bir dava vasıtası ile verilebilir. Tenfiz ; sadece bağımsız bir dava yolu ile verilebilir.
• Tanıma kararı kesinleşmiş olan bütün mahkeme kararları için verilebilir. Tenfiz kararları ise sadece eda kararları hakkında verilebilmektedir.
• Tanımada kesin hüküm etkisinin , hükmün verildiği ülkede kesinleşme tarihinden itibaren geçerlidir. Tenfizin zorla icra etkisi ise , tenfiz kararının kesinleştiği tarih ile geçerli olmaktadır.